Ας προσπαθήσουμε να ταξιδέψουμε μια πληροφορία. Οι συμμετέχοντες μέσα σε 1 λεπτό πρέπει να διαλέξουν ένα αγαπημένο τους αντικείμενο ή να μεταμορφώσουν κάτι στο αγαπημένο τους αντικείμενο και να μοιραστούν το λόγο- την ιστορία του αντικειμένου. Για παράδειγμα « αυτό είναι το μενταγιόν που μου χάρισε η γιαγιά μου που της το είχε χαρίσει η δική της γιαγιά». Προσοχή το ταξίδι των αντικειμένων θα γίνει μόλις δοθεί η έναρξη του παιχνιδιού. Όταν ακουστεί το «πάμε» ανταλλάσσουν οι συμμετέχοντες τα αντικείμενα μεταξύ τους λέγοντας την ιστορία τους πχ « αυτό είναι το καπέλο του Γιάννη που το πήρε από το ταξίδι του στην Αγγλία». Μόλις περάσει λίγη ώρα τα μέλη κάθονται στον κύκλο και ο καθένας παρουσιάζει το αντικείμενο που έχει στα χέρια του αλλά και την ιστορία του. Πόσες ιστορίες θα καταφέρουν να φτάσουν στον κύκλο όπως ακριβώς ξεκίνησαν;
Κυρίες και κύριοι, αγαπητά μας παιδιά ήρθε η ώρα να σας πούμε μια μεγάλη αλήθεια! Με ακούτε όλοι; Σίγουρα; Με ακούτε καλά; Ε λοιπόν εγώ θα σας αποδείξω πως στην πραγματικότητα τα αυτιά μας δεν ακούν τίποτα! Πρόκειται για ένα πείραμα που έχει δοκιμαστεί 3747 φορές! Ξέρετε πόσες φορές πέτυχε; ΚΑΜΙΑ! Ας δημιουργήσουμε έναν κύκλο καθισμένοι κάτω. Το πείραμα θα σας θυμίσει το σπασμένο τηλέφωνο με την διαφορά ότι εδώ δεν έχει δεύτερες ευκαιρίες. Μεταφέρεις ότι άκουσες! Έτοιμοι; Πάμε! Αφού ολοκληρωθεί το πείραμα από το ένα αυτί, δοκιμάζουμε και το άλλο εφαρμόζοντας το πείραμα από την άλλη φορά του κύκλου! Πόσο καλά ακούν στ’ αλήθεια τα αυτιά μας;
Μοιράζουμε στους συμμετέχοντες μικρά χαρτιά. Σε κάθε χαρτί τους ζητάμε να γράψουν κάτι διαφορετικό, για παράδειγμα ένα επίθετο, μια δραστηριότητα της καθημερινότητας, μια επιθυμία τους ή ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Έπειτα τα ανταλλάσσουν μεταξύ τους. Με τα χαρτιά τους καλούνται να δημιουργήσουν μια είδηση, κάτι τρομερό έχει συμβεί! Μόλις ολοκληρώσουν την ιστορία τους θα πρέπει να την παρουσιάσουν στο δελτίο ειδήσεων της ομάδας.
Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες. Κάθε ομάδα παίρνει μια κάρτα με μια εικόνα. Η ομάδα καλείται να δημιουργήσει μια ιστορία βασισμένη στην εικόνα της χωρίς όμως να μας δείξουν το προφανές δηλαδή αυτό που βλέπουμε αλλά τι θα μπορούσε να είναι.
Παραδείγματα Εικόνων: Ένας ενήλικας κρατά ένα παιδί από το χέρι, κάποιος που κλείνει τα μάτια του, μια ομάδα παιδιών που χορεύουν κ.α.
Επιμέλεια ενότητας: Μαίρη Χατζηαγγελίδου, Θεατροπαιδαγωγός
Δραστηριότητα που υλοποιείται σε εξωτερικό χώρο (πχ. στο γήπεδο μπάσκετ του σχολείου.) Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε έξι (6) ομάδες εργασίας (ομάδες σύνταξης). Σε κάθε ομάδα ανατεθείτε ένα χρώμα (κίτρινο, κόκκινο, πράσινο, μπλε, λευκό, μωβ).
Στο γήπεδο ορίζονται έξι γωνίες ως τον ασφαλή τόπο τους (δωμάτιο σύνταξης). Στη μέση του γηπέδου, σε έναν μεγάλο κύκλο, υπάρχει ένα κουτί πληροφοριών με όλα τα δεδομένα που χρειάζεται ένας δημοσιογράφος για γράψει ένα άρθρο που μπορεί να δημοσιευθεί.
Κάθε ομάδα πρέπει να συλλέξει δέκα στοιχεία με τα οποία θα γράψει το άρθρο της. Ανάμεσα στα στοιχεία υπάρχει ένα φύλλο με οδηγίες για το πως πρέπει να γράφεται ένα ειδησεογραφικό άρθρο και εννέα (9) ακόμη στοιχεία που πρέπει να περιέχει κάθε ιστορία: Τίτλος, Δύο πηγές, Μια γνώμη ειδικού, Ποιος, Πού, Πότε, Γιατί (τι), Πώς.
Στόχος της δραστηριότητας είναι κάθε ομάδα να συλλέξει τα 10 στοιχεία του χρώματος της, να επιστρέψει στον ασφαλή τόπο της (αίθουσα σύνταξης) να βάλλει στη σειρά τα στοιχεία, και σύμφωνα με τις οδηγίες, να συγγράψει το ειδησεογραφικό άρθρο. Ως πρόκληση, κάθε ομάδα μπορεί να ορίσει έναν παίκτη που θα λειτουργήσει ως φύλακας, και θα δυσκολέψει τη διαδικασία συλλογής των στοιχείων από το κεντρικό κουτί. Αν κάποιος φύλακας αγγίξει έναν παίκτη αντίπαλης ομάδας αυτός πρέπει να επιστρέψει στον ασφαλή τόπο (αίθουσα σύνταξης). Αν κατά το άγγιγμα γίνει ενώ έχει πάρει ο παίκτης κάποιο στοιχείο τότε αυτό πρέπει να τοποθετηθεί πάλι στο κουτί με τα στοιχεία.
Η ομάδα που θα συγκεντρώσει και τα 10 κομμάτια της ιστορίας, μπορεί να αρχίσει να γράφει. Αυτοί που θα τελειώσουν πρώτοι, είναι οι νικητές. Εν τω μεταξύ, άνθρωποι από άλλες ομάδες προσπαθούν να κλέψουν τις πληροφορίες τους, κάνοντας τη δουλειά τους πιο δύσκολη.
Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία ακολουθεί η συζήτηση: Στόχος της συζήτησης είναι οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν την ανταγωνιστική φύση της Δημοσιογραφίας και την σημασία της ομαδικής εργασίας για την επίτευξη ποιοτικών αποτελεσμάτων. Επιπλέον, μπορούν να συζητηθούν ζητήματα όπως η πίεση τήρησης των προθεσμιών που πολλές φορές οδηγούν σε λάθη και κατ’ επέκταση στη δημοσίευση ελλείπων ή ψευδών ειδήσεων.
Για την καλύτερη κατανόηση της δραστηριότητας παρέχονται κάποια υποδείγματα ειδήσεων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Συγκεκριμένα δημιουργήθηκαν έξι (6) ειδήσεις που μπορούν να κοπούν στις διακεκομμένες γραμμές για να χρησιμοποιηθούν στο παιχνίδι και έξι (6) χρωματιστά φύλλα οδηγιών για το πως πρέπει να γράφεται ένα ειδησεογραφικό άρθρο.
Κατεβάστε τα εδώ:
Μέσα σε ένα κουτί υπάρχουν πολλά χαρτάκια από το οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να διαλέξουν από ένα, τα χαρτάκια γράφουν:
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙΣ/ΒΡΕΙΣ ΜΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗ ΕΙΔΗΣΗ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙΣ/ΒΡΕΙΣ ΜΙΑ ΨΕΥΔΗ ΕΙΔΗΣΗ
Tο κάθε άτομο πρέπει να εντοπίσει ή να δημιουργήσει μία είδηση 150 λέξεων η οποία να ταιριάζει στην περιγραφή που γράφει το χαρτί που διάλεξε.
Μόλις αποφασίσει ποια ιστορία θα χρησιμοποιήσει, πρέπει να αναζητήσει μία ή δύο εικόνες που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τεκμήρια για την υποστήριξη της είδησης που γράφει.
Το κάθε άτομο έχει 10 λεπτά στη διάθεση του ώστε να γράψει την είδηση. Η είδηση πρέπει να:
Μόλις ολοκληρωθεί η συγγραφή των άρθρων το κάθε άτομο θα παρουσιάσει την είδηση του στους υπόλοιπους συμμετέχοντες. Οι υπόλοιποι θα έχουν 5-10 λεπτά ώστε να αποφασίσουν αν η είδηση που παρουσίασες είναι ψευδής και να επιχειρηματολογήσουν για την απόφαση τους.
*για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα απαιτείται η χρήση υπολογιστή για τον εντοπισμό των φωτογραφιών και τη συγγραφή του άρθρου.
Κατεβάστε και εκτυπώστε χρήσιμα Φύλλα Εργασίας με επιπλέον δραστηριότητες για την κατανόηση των εννοιών “Γεγονός – Γνώμη”, τις λάθος πληροφορίες και τα Clickbait.
Επιμέλεια Ενότητας: Αναστασία Κατσαουνίδου, Δρ. του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Α.Π.Θ.
Επιμέλεια Quiz: Δρ. Αναστασία Κατσαουνίδου και Λάζαρος Βρύσης, Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό, Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Α.Π.Θ
Ο παγκόσμιος ιστός είναι γεμάτος χρήσιμες πληροφορίες αλλά και παιχνίδια που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν καλύτερα το θέμα των fake news και της παραπληροφόρησης:
Eδώ σας παραθέτουμε κάποια από αυτά:
https://beinternetawesome.withgoogle.com/el_gr/interland
https://www.bbc.co.uk/news/resources/idt-8760dd58-84f9-4c98-ade2-590562670096
https://doubtit.ca/test-yourself/
https://spotthetroll.org/start
https://inoculation.science/inoculation-games/harmony-square/
